Straks om 13.00 uur is het tweede spoeddebat over de aanbesteding GOUD. Net als het vorige, is dit live via Internet te volgen op de website van de Tweede Kamer.

Een groot deel van de stukken is inmiddels vrijgegeven en staat hier online. Helaas heb ik zelf noch de tijd, noch het technische kennis niveau om alles door te vlooien. Michiel Leenaars heeft dat wel gedaan en daaruit blijkt dat er naast het feit dat open standaarden en open source voorlopig de ijskast in gaan, er nog wel het een en ander mis is met de aanbesteding.

Uit eigen ervaring weet ik hoe lastig het is om grote opdrachten te verstrekken via een aanbesteding. Sterker nog, het is naar mijn idee een bijna onmogelijke opgave die zelden tot het gewenste resultaat leidt. Die ervaring heb ik zowel van de kant als de opdrachtgever, en later vanuit de kant van de opdrachtnemer. Niet met ICT maar met reintegratie, schuldhulpverlening en inburgering.

Belangrijkste oorzaak:

Het verschil in kennisniveau bij opdrachtgever en opdrachtnemer en de mate waarin door de opdrachtgever gedetallieerde eisen worden gesteld, die het eigen kennisniveau overstijgen en die vaak ook irrelevant zijn.

Praktijk Voorbeeld:

Een gemeente had een aanbestedingstraject uitgezet voor schuldhulpverlening. Een van de eisen in het bestek ging over het maximaal aantal gesprekken dat mocht plaats vinden met de klant om de schuldsituatie in beeld te brengen. Het bedrijf dat wilde inschrijven op de aanbesteding werd tot die tijd regelmatig en naar tevredenheid door de gemeente ingeschakeld. Dit bedrijf had de ervaring dat er minimaal drie en soms vier gesprekken nodig waren; in het bestek stond dat het er maximaal twee mochten zijn. Mijn advies aan het reintegratiebedrijf was om bij de inschrijving toch te voldoen aan de eis van de gemeente, maar dat vonden zij – en naar mijn mening terecht – onverantwoord. Ze brachten het terug tot drie maar toch wist ik toen al dat de aanbesteding niet aan hen gegund zou worden omdat er bedrijven gingen inschrijven die in ieder geval in de offerte wel op die eisen ingaan.

Dat gebeurde ook; de aanbesteding werd toegewezen aan een ander bedrijf. Of het dat bedrijf gaat lukken is maar de vraag; maar de aanbesteding is in ieder geval binnen gesleept en de gemeente heeft het gevoel dat ze krijgt wat ze willen.

Terug naar GOUD

Hetzelfde zie je terug bij de aanbesteding Goud. De mate van gedetailleerdheid van de eisen is veel te ver doorgevoerd. Niet het doel staat centraal, maar de werking van bepaalde applicaties. In het kader van Goud leidt dit tot absurde en zelfs gevaarlijke eisen:

• Volgens het Pakket van Eisen een “Rekenmachine” inzitten “die met de muis en het toetsenbord bestuurd kan worden” zodat “basale” calculaties worden uitgevoerd. Een totaal overbodige eis, want dat kan tegenwoordig ieder calculatie pakket
• Er wordt voorrang gegeven aan het Active Directory protocol, dat alleen met allerlei omwegen te gebruiken is in andere dan Windows omgevingen. Dit terwijl er breed in gebruik zijnde open standaarden zoals LDAP, Radius en Diameter beschikbaar zijn
• Ambtenaren moeten Flash en Shockwave-filmpjes kunnen bekijken (mijn ervaring is dat dit vervolgens meteen door systeembeheer wordt uitgeschakeld omdat het onveilig is)
• Het onveilige TELNET-protocol (gebruikt geen encryptie) moet worden ondersteund
• Active X, waarvan onlangs de Amerikaanse overheid heeft geadviseerd dat het vanwege de onveiligheid moet worden uitgeschakeld, moet eveneens worden ondersteund.

Arda Gerkens van de SP wil een motie in gaan dienen en hopelijk krijgt zij daarvoor voldoende steun. Deze aanbesteding moet van tafel en niet alleen vanwege open standaarden en open source, maar ook vanwege de veiligheid. Gelukkig kan dat zonder al teveel problemen, aangezien het bestek stelt:

“De aanbestedende dienst is niet verplicht de opdracht te gunnen. De aanbestedende dienst is gerechtigd de aanbesteding op het door haar wenselijk geachte moment te beeindigen zonder dat dit tot enige aansprakelijkheid jegens Inschrijvers leidt.”

Of het ook gaat gebeuren is maar de vraag. Want zoals Minister Bos al zei bij het vorige spoeddebat: “Ik snap er ook de ballen van… “.

Update:

Uitslagen van de stemmingen over de ingediende moties

• de motie-Gerkens/Brinkman over het beperken van de aanbesteding tot Financien – Verworpen
• de motie-Aptroot over heroverweging van de gekozen aanpak en de aanbestedingsprocedure – Aangenomen
• de motie-Vos over meer eisen i.p.v. wensen ten aanzien van open standaarden- Aangenomen
• de motie-Brinkman c.s. over een stappenplan inzake de reorganisatie- Verworpen