Euthanasie of palliatieve sedatie – Mem is de baas!
Ongeveer een jaar geleden zijn mijn moeder (mem) en ik allebei lid geworden van de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVE). Dat was kort voor haar operatie aan een hersentumor. Moeder en ik hebben het er toen uitgebreid over gehad, want wanneer komt voor jou het moment dat je niet meer verder wilt…
Dat verschilt natuurlijk voor iedereen. Mijn moeder vond haar zelfstandigheid heel belangrijk en ook dat ze nog goed bij haar verstand was, er op uit kon en goed met mensen kon praten. We hebben toen de formulieren van de NVE ingevuld en er zelf ook nog een persoonlijk verhaal aan toegevoegd. Mijn moeder heeft dat toen ook met haar dokter besproken.
Gelukkig ging het na de operatie eerst heel goed, ze knapte snel weer op en heeft nog een mooie tijd gehad. De artsen hadden wel gezegd dat de tumor zeker terug zou komen, maar daar ben je dan niet zo meer mee bezig. We hadden het er dan ook niet vaak meer over, maar het gaf wel een rustig gevoel dat het geregeld was, of tenminste dat dachten wij..
In maart bleek dat de tumor inderdaad terug was en de laatste tijd ging het af en aan; er waren dagen dat ze bijna niks kon, maar ook betere dagen. De levensverwachting was gemiddeld toen nog een maand of drie, zei haar specialist. Lopen werd steeds moeilijker en ze schrok vooral toen ze een epileptische aanval kreeg. De risico’s dat ze door de groei van de tumor steeds meer uitval zou krijgen, werden steeds groter.
Woensdag 8 juni belde ze mij en ze zei: “Ik wil niet meer”. Ik schrok wel en vroeg: Weet mem dat zeker? “Ja, dat weet ik heel zeker, zei ze. Ok, dan kom ik, zei ik toen.
Toen de dokter er was, zei ze dat ook tegen hem en hij gaf toen aan dat ze de keus had uit euthanasie en paillatieve sedatie. Bij euthanasie krijg je een injectie of drankje en ga je snel dood. Bij paillatieve sedatie krijg je slaapmiddelen, geen medicijnen meer , geen eten en geen drinken en ga je dood door of de ziekte zelf, maar vaak ook door uitdroging. De dokter zei erbij, dat dat paillatieve sedatie de voorkeur had. Toen ik vroeg waarom, zei hij dat dat wat gemakkelijker was voor de patient omdat die dan zelf geen beslissing hoefde te nemen.
Toen hij weg was hebben mijn moeder en ik daar nog wat verder over doorgepraat. Ik vroeg haar wat ze liever had. Euthanasie of langzamerhand uitdrogen. De dokter had gezegd dat dat laatste 2 tot 14 dagen kon duren en ook dat ze dachten dat de patiënt er niks van merkte. Dromen ze dan niet raar, vroeg ik of zijn ze misschien bang en dan zei hij, dat ze dachten van niet, maar dat ze dat niet zeker wisten. “Dat wil ik niet, zei mijn moeder”. “Ok, zei ik, maar als je dat niet wilt dan moet je dat heel duidelijk tegen de dokter zeggen.. “. ” Je hebt gelijk zei ze, dat moet ik doen.. en dat heeft ze ook gedaan. Bij euthanasie moet er ook nog een tweede dokter aan te pas komen en ook tegen hem heeft ze duidelijk verteld wat ze wilde.
Na het gesprek, zei hij tegen mij: je moeder is heel duidelijk; zij is altijd een zelfstandige middenstandsvrouw geweest en dit is niks voor haar. Ook als we niets doen, zei hij, zal het niet heel lang meer duren, maar dan zal haar situatie wel steeds slechter worden.
“Wat ben ik opgelucht en blij”, zijn mijn moeder daarna, nu ik dit geregeld heb. Ik vroeg haar nog wel bijna elke dag” weet je het zeker?” Ja, ik weet het heel zeker, zei ze dan..
We hebben daarna toen met haar nog bijna elke dag in de tuin van haar huis gezeten; ze wou iedere dag gebak en familie en vrienden kwamen langs om afscheid te nemen. Gezellig, maar ook heel emotioneel. Ze wou zelf het euthanasie drankje opdrinken (ipv injecties) en na een minuut of zes viel ze in slaap. Ik vroeg nog: “Mem, word je al slaperig?”. Neuh, zei ze en daar snurkte ze heen.. Na nog een minuut of tien was het afgelopen. Rustig en zo te zien met overgave..
Dat was op 15 juni en vandaag was de crematie. Een bijzonder afscheid, maar wel zoals zij het wilde..
21 juni 2011 
![[FSF Associate Member]](https://kletskous.b-cdn.net/wp-content/uploads/Image/fsfm.png){kind=small}
reaktie | 21 juni 2011 om 00:32 | rechtstreekse reaktie-link
Fijn dat ze ging zoals ze zelf wilde, gecondoleerd met je verlies.
reaktie | 21 juni 2011 om 08:13 | rechtstreekse reaktie-link
Dapper van je moeder dat ze hierover met jullie durfde te praten en ook dapper dat ze een beslissing nam. Een beslissing geeft lucht en ruimte voor gebak.
Verdrietig is het ook natuurlijk maar uiteindelijk lijkt me dit een stuk gemakkelijker te verteren dan iemand te zien wegkwijnen.
Nou begrijp ik best wel dat het bij dit soort zaken niet om de nabestaanden draait maar om de patient, maar toch…
Veel sterkte. Toch heel bijzonder, een gebak etende moeder.
reaktie | 21 juni 2011 om 17:12 | rechtstreekse reaktie-link
Sterkte met het verlies van zo’n dappere sterke moeder…
reaktie | 22 juni 2011 om 19:54 | rechtstreekse reaktie-link
verhaal helpt ons. moeder ook net hersentumor geconstateerd met erge uitval in spraak en motoriek. Net terug van ziekenhuis en idee dat euthanasie een hele moeilijke zou worden qua proces, ondanks haar jarenlange wens (euthanasie verklaring). Vrijdag bij de huisarts voor het gesprek. Jullie verhaal geeft ons moed.
Dank en veel sterkte
reaktie | 22 juni 2011 om 20:01 | rechtstreekse reaktie-link
Wat is er zo bijzonder aan een gebak etende moeder? Dan ken je die van mij nog niet.
reaktie | 22 juni 2011 om 20:32 | rechtstreekse reaktie-link
Allereerst gecondoleerd. Wat een troost dat het zo goed is gegaan.
Mijn schoonmoeder staat ook dicht bij haar levenseinde (mijn eigen moeder is al gestorven).
Ik heb het er erg moeilijk mee met hoe zij het wil gaan aanpakken. Ze wil op een bepaald moment niet meer eten en drinken. Dus zonder verdoving het einde afdwingen. Euthanasie, zoals jouw moeder koos en naar mijn idee veel draaglijker is, wijst zij vanuit haar Katholieke geloof af. Nu schijnt de door haar gekozen weg met zeer goede verzorging wel redelijk te kunnen gaan; maar ik geloof niet dat het zo gaat werken omdat ze heel eigenwijs is en zich in feite nooit echt laat helpen.
Ik ben bang voor een langdurig, pijnlijk einde.
Ik heb zoiets al eens van dichtbij meegemaakt toen een vriendin/huisgenote, die toen nog jong was zonder pijnstilling haar einde tegemoet is gegaan (23, botkanker). Dat was heel erg voor haar en voor ons.
Ik weet zelf ook na een ernstig verkeersongeluk hoe verschrikkelijk lichamelijk lijden kan zijn; minuten die uren duren, verzwolgen worden door een zee van pijn en niet meer verder willen en kunnen.
Ik gun het niemand om dat helse op het eind van zijn/haar leven te moeten meemaken, maar tegelijk moet je iemands keuze respecteren. In dit geval kan het ook niet anders, omdat ze niet open staat voor discussie hierover. Ik hoop wel dat ze gewoon rustig in haar slaap zal gaan.
reaktie | 22 juni 2011 om 23:12 | rechtstreekse reaktie-link
Dank voor al jullie lieve reacties.
@Werner – Mijn moeder was nooit zo’n zoetekauw, maar ik heb gehoord dat kankercellen vragen om zoet. Nog niet uitgezocht hoe dat zit..
@Pablo – precies zo’n verhaal heb ik eerder gehoord, ook over een katholieke vrouw. Zij weigerde te drinken en te eten en is uiteindelijk daardoor overleden. Dat was heel moeilijk voor de mensen om haar heen, maar het was wel haar keuze..
Ik denk dat ze pijn wel redelijk kunnen onderdrukken met medicijnen; waar ik altijd bang voor ben is dat ze angstige dromen hebben en dat ze wel graag iets zouden willen zeggen, maar het niet meer kunnen. Het lijkt mij een nogal wreed einde, maar als dat een bewuste keuze is, moet je dat accepteren, denk ik.. Om er al dan niet bij te zijn, is ook een bewuste keuze.
reaktie | 23 juni 2011 om 08:16 | rechtstreekse reaktie-link
@Marleen – Dank je wel en sterkte – het belangrijkste is dat je moeder zelf nog goed duidelijk kan maken wat ze wil en voelt. Dat kan denk ik ook schriftelijk, maar zal misschien ook lastig zijn. Het hangt er ook van af hoe de arts ertegen over staat. Hopelijk kan ze zich nog op een of andere manier goed uitdrukken.
reaktie | 23 juni 2011 om 13:28 | rechtstreekse reaktie-link
Nog gecondoleerd met het verlies.
reaktie | 27 juni 2011 om 10:18 | rechtstreekse reaktie-link
Van harte gecondoleerd Catharina !
Mooi beschreven. Fijn om te lezen dat jouw moeder haar eigen weg heeft kunnen kiezen en mogen gaan.
Ik vind het nogal wat, zit ik nog in de emotie van het lezen over de ‘mars der beschaving’ en nu las ik net jouw persoonlijke verhaal over een leven dat voorbij is, het leven van jouw moeder. M’n en ‘een’ leven leven vormen een bijzondere tocht realiseer ik me steeds vaker en beter. Laat ik onderweg goed kijken, zien en voelen wat er allemaal is zoals dit.
Gelukkig kan ik er steeds beter mee overweg dat ik word geroerd, aangeraakt zonder dat dat me zoals in het recente verleden (bijna) volledig overspoeld, overrompeld. Hopelijk vind jij jouw weg in dit verlies, de emoties… Sterkte !
reaktie | 29 juni 2011 om 09:27 | rechtstreekse reaktie-link
Wat mooi dat ze zelf de keuze heeft kunnen maken hoe ze het graag wilde… Sterkte voor jou!
reaktie | 3 juli 2011 om 14:56 | rechtstreekse reaktie-link
Catherina, ik wens jou geen sterkte toe, maar de steun en liefde om met het verlies van je moeder te kunnen gaan.
reaktie | 20 april 2012 om 21:57 | rechtstreekse reaktie-link
Dit kom ik nu pas tegen, nog gecondoleerd.
Mijn vader had een reanimatie verbod in zijn zak zitten, hij is bij mij thuis overleden, waar een arts bij was (=toeval).
Er komt een gezegde bij mij boven, die helaas vaak waar is:
“Een dier geef je een menswaardig einde, maar een mens laat je lijden als een beest.”
Gelukkig zijn er tegenwoordig mogelijkheden, om je eigen wil te volgen, iets waar mogelijk mijn schoonmoeder (85) gebruik van kan maken.
groeten uit Zeeland.
reaktie | 21 april 2012 om 05:12 | rechtstreekse reaktie-link
Ik ben blij dat mensen over hun eigen lot mogen beslissen, ook al gaat dat soms moeizaam, maar het gezegde dat dieren een menswaardig einde krijgen klopt misschien wel voor onze honden en katten, maar helaas niet voor de miljoenen eendagskuikens die per jaar sterven in de gaskamers van de bioindustrie, alleen al in Nederland.
reaktie | 15 juni 2012 om 23:53 | rechtstreekse reaktie-link
No al we in jier lyn – ik mis dij Mem!
reaktie | 16 juni 2012 om 05:55 | rechtstreekse reaktie-link
Wat betekent dat? Niet iedereen spreekt Frysk. Het lijkt te eindigen op ‘Ik mis jou, mama’
reaktie | 16 juni 2012 om 07:51 | rechtstreekse reaktie-link
@Werner: lees de laatste zin van het stukje en kijk naar de datum van gisteren, dan snap je het eerste deel van de zin ook.
reaktie | 16 juni 2012 om 13:48 | rechtstreekse reaktie-link
Met de aanwijzing van Thierry doe ik een voorzichtige poging: ‘Nu al weer een jaar geleden’ Ik heb nog wat mogelijkheden achter de hand, maar ik gok op deze.
pingback | 21 februari 2013 om 23:36 | rechtstreekse pingback-link
[…] en kon kiezen hoe ze het laatste stukje van haar leven wilde leven.De rest van het verhaal staat hier..Verhaal 4: mijn oma – moeder van mijn moeder (beppe)Mijn beppe – de moeder van mijn […]
reaktie | 15 juni 2013 om 22:22 | rechtstreekse reaktie-link
Twa jier; de tiid fleant en ik wit net wer hinne.
Toen mijn moeder vroeger vaak zei dat de tijd vliegt vond ik dat maar onzin, maar ze had toch gelijk.
reaktie | 15 juni 2013 om 22:32 | rechtstreekse reaktie-link
Dank voor het delen van je verhaal, Catharina. Gecondoleerd en sterkte voor de komende tijd.
reaktie | 24 juni 2013 om 21:44 | rechtstreekse reaktie-link
Catharina, bedankt voor het delen van je ervaring. fijn voor je moeder dat haar wens ook mogelijk was, ben er zelf ook groot voorstander van, dat mensen die lichamelijk of geestelijk lijden de mogelijk hebben om eerder uit het leven te stappen, ik heb zelf vele gezien, die eerst moesten lijden, nu ook met mijn schoonmoeder, die zwaar alzheimer heeft en die bij tijd en wijlen een goed moment heeft.
Voor nabestaande doet het pijn, dat je lief en leed niet meer kan delen.
Catharina veel sterkte toegewenst.