ICT in het onderwijs – het hoe en waarom van vrije software

Gisteren kreeg ik de volgende vraag per e-mail, die ik hier met toestemming van Feitze publiceer:

Hallo,

Ik moest vandaag een “powerpoint” presentatie op school houden.
Maar ik wil helemaal geen powerpoint gebruiken omdat:

  1. er geen powerpoint is voor Ubuntu
  2. het veel geld kost als je legaal powerpoint wilt
  3. ik wil niet akkoord gaan met de eula.

Dus ik had vandaag mijn eee pc mee om aan de beamer te hangen, maar het duurde 2-3 minuten voordat ik hem aan de praat had. Toen werd de leraar boos omdat hij vond dat ik het in Powerpoint had moeten doen, omdat het dan niet zo lang had geduurd en er geen problemen zouden zijn geweest (lees hij moest 3 minuten wachten, waardoor hij net niet zijn programma kon afmaken).

Hij bracht als reden om powerpoint te gebruiken:
Dit had je ook op school kunnen doen, daar hebben we gewoon (illegaal?) powerpoint.

Wat zal ik als reden hier tegenin brengen?

Mvg,

Feitze van Zwol

Ik heb Feitze geantwoord dat hij volgens mij zelf al genoeg geldige redenen aanvoert en dat hij misschien nog zou kunnen toevoegen dat hij geen software wil gebruiken waarvan hij niet weet wat het doet. Ook zou hij een spreekbeurt kunnen geven met een presentatie over vrije software als het onderwerp van de les zich daarvoor leent.

Maar nu zag ik toevallig ook gisteren, dat een aantal edu-bloggers zijn uitgenodigd door het Ministerie van Onderwijs om deel te nemen aan een panel gesprek over ICT in het onderwijs.

Het gaat om de volgende bloggers:

John van Dongen
Gerard Dümmer
Pierre Gorissen
Willem Karssenberg
Hans Mestrum
Wilfred Rubens

Al eerder is hier aan de orde geweest dat het Nederlandse onderwijs volledig wordt gedomineerd door gesloten software, met name die van Microsoft. Niet de vaardigheden, zoals tekstverwerken, e-mailen, internetten of afbeeldingen bewerken staan centraal, maar het leren werken met Microsoft producten. De stichting Surf-diensten fungeert voor de scholen als “dealer” waar ze tegen dumpprijzen Microsoft licenties kunnen kopen. Hierdoor worden kinderen van meet af aan afhankelijk gemaakt van gesloten software en ouders gedwongen om zelf thuis dure software licenties aan te schaffen. Bovendien leren kinderen veel minder van gesloten software omdat je er niks meer kunt doen, dan het te gebruiken.

Richard Stallman, de voorzitter van de Free Software Foundation heeft hier een uitgesproken mening over, die ik graag in vertaling weer geef en mee wil geven aan de edubloggers naar het panel gesprek:

“Waarom scholen exclusief vrije software zouden moeten gebruiken:

Er zijn verschillende redenen waarom alle computer gebruikers erop zouden moeten staan alleen maar vrije software te gebruiken. Het geeft gebruikers de vrijheid om hun eigen computer te controleren – gesloten software doet wat de eigenaar ervan wil dat het doet, niet wat jij wilt. Ook geeft het gebruikers de vrijheid om met elkaar samen te werken op een legale manier. Dat spreekt iedereen aan, ook scholen.

Maar er zijn speciale reden die met name van toepassing zijn op scholen:

Om te beginnen bespaart vrije software de scholen geld. Zelfs in de rijkste landen hebben scholen geld tekort. Vrije software geeft scholen, net als andere gebruikers, de vrijheid om de software te kopiëren en her te verdelen, zodat de school kopieën kan maken voor alle computers in de hele school. In arme landen kan dit helpen de digitale kloof te verminderen

Deze overduidelijke reden is belangrijk, maar niet doorslaggevend. Gesloten software ontwikkelaars kunnen dit nadeel ook opheffen door software te doneren aan de school. (Pas op! — Een school die dat aanbod acceptereert moet wellicht later wel voor upgrades betalen). Dus laten we naar de diepere redenen kijken.

Scholen zouden studenten een voorbeeld moeten bieden, waarvan de maatschappij in zijn geheel profiteert. Ze zouden vrije software moeten promoten, net als ze hergebruik van spullen (recycling) promoten. Dat zal de maatschappij helpen om te ontsnappen aan de dominantie van mega bedrijven. Het aanbieden van gratis monsters is te vergelijken met tabaks firma’s die gratis sigaretten distribueren om kinderen verslaafd te maken. Ze geven geen kortingen meer aan deze studenten als ze volwassen en afgestudeerd zijn.

Vrije software staat studenten toe om te leren hoe de software werkt. In hun tienerjaren willen sommige van hen alles leren over computers en software. Dat is een goede leeftijd om te starten en later een goede programmeur te worden. Om goede software te schrijven, moeten ze veel software lezen en schrijven. Ze moeten de software die mensen gebruiken kunnen lezen en begrijpen en zullen nieuwsgierig zijn naar de broncode waarin die programma’s geschreven zijn. .

Gesloten software verwerpt deze honger naar kennis; het zegt, ” De kennis die jij wilt is geheim –  leren is verboden! Vrije software moedigt iedereen aan om te leren. De vrije software gemeenschap verwerpt het “priesterschap van technologie”, die mensen onwetend houdt over hoe technologie werkt. Wij moedigen studenten van elke leeftijd en in iedere situatie aan om de broncode te lezen en zoveel te leren als ze maar willen. Scholen die vrije software gebruiken zullen hen die talent hebben voor software ontwikkeling, aanmoedigen.

De volgende reden gaat nog iets dieper dan dat. Wij verwachten van scholen dat ze feiten leren en goede vaardigheden, maar dat is niet hun hele taak. De meeste fundamentele missie van scholen is om mensen te leren goede burgers en goede buren te zijn en samen te werken met anderen die hun hulp nodig hebben. Op het gebied van computers betekent dat hen te leren om software te delen.

Scholen zouden hun leerlingen moeten vertellen: ” Als je je software meebrengt naar school, moet je het delen met de andere kinderen”. Natuurlijk moet de school ook zelf doen wat ze preken: alle software die door de school geinstalleerd wordt, moet beschikbaar zijn voor studenten om te kopiëren, mee naar huis te nemen en het verder te verspreiden.

Studenten leren om vrije software te gebruiken en te participeren binnen de vrije software gemeenschap is een goede praktische levensles Het leert studenten een rol model van publieke dienstverlening. Op alle schoolniveaus zou dan ook vrije software gebruikt moeten worden.

Copyright 2003 Richard Stallman

Het verspreiden en kopiëren van dit hele artikel is toegestaan, zonder royalties in ieder medium op voorwaarde dat deze bepaling wordt toegevoegd.”

6 februari 2008     Vrije en open source software     Trackback-URL     reageer

13 reakties

  1. 1 WOteB:

    Een zeer herkenbaar verhaal, waar ik zelf ook vaak tegenaan loop. Mijn kinderen heb ik daarom een USB stick gegeven met Portable-apps programma’s erop, zoals Openoffice.org, Gimp e.a. Daarmee kunnen ze vanaf die USB stick hun eigen presentaties laten zien, zonder met die gesloten software te moeten werken.
    Thuis werken ze dan met de native Linux versies van Openoffice.org en Gimp. Misschien een idee om mensen op dat alternatief te wijzen:
    De link naar die programma’s: portableapps.com (zonder www. ervoor).

  2. 1 Marc:

    Amerikaanse toestanden!
    zie ook: http://www.uploadgeek.com/uploads456/0/1197784327416.png

  3. 1 Feitze:

    Ik heb ook een USB stick met Openoffice.org erop gehad, maar ik heb openoffice.org vervangen door ubuntu, omdat die sowieso ook openoffice.org heeft en je daarmee nog veel meer kan. Ik wilde ook eingelijk mijn laptop gebruiken omdat ik gebruik wilde maken van mijn remote en het onder Windows ook weer even zou duren om de drivers daarvoor te installeren, terwijl ze op Xandros op mijn eee PC (inmiddels eeeXubuntu) gelijk out of the box werkte met openoffice.org.
    Ook is op mijn school niet iedereen tegen vrije software ofzo. Mijn scheikundeleraar is bezig met een paar anderen een open source project op te zetten om een programmatje te maken dat sommetjes controleert (ook op de juiste (wetenschappelijke) notatie) en eventueel een boekvervanger op embeddedsystemen zou kunnen zijn.

  4. 1 Vincent:

    Erg herkenbaar, zoiets zou zeker bij mij op school kunnen gebeuren, met het verschil dat iedereen (behalve 1 vriend van mij die Ubuntu gebruikt) *wel* tegen vrije software is of niet weet wat het is en het verder ook niet kan schelen. Allebei de categorieen vinden uiteindelijk dat ik gewoon loop te zeuren.

    PortableOpenOffice.org is een oplossing, en voor de zekerheid exporteer ik het altijd ook nog eens naar PDF en Flash, hoewel Flash volgens mij niet zo open is, maar PDF is zeker een optie (hoewel ook dat niet extreem open is, als in: het wordt door 1 bedrijf gemaakt).

    Anyway, sowieso lijkt het me leuk om met een verontwaardigde blik aan zo’n leraar te vragen waarom je van hem je idealen niet na mag streven 😉

    Overigens, is die EeePC in Nederland verkrijgbaar? Hij lijkt me wel ontzettend vet 🙂

  5. 1 Feitze:

    Ik heb mijn EEE pc uit Taiwan geimporteerd (ebay).
    Als ik een tekstbestand naar een leraar (of iemand anders) moet sturen neem ik meestal PDF (tenzij ik weet dat diegene ook OOO.org heeft), alleen een presentatie van een PDF bestand geven, daar heb je volgens mij wel Evince voor nodig (in ieder geval heeft Windows geen PDF viewer), want Adobe Acrobat Reader ondersteund het volgens mij niet. Ook lukte uiteindelijk (na een minuut of 3) wel om mijn presentatie met mijn EEE pc te geven (met een afstandsbediening, met Powerpoint zou ik nog iemand nodig hebben die de muis bediende of een minuut of 10 om de afstandsbediening te installeren).

  6. 1 Marc:

    @ Feitze: een andere oplossing, als je een internetverbinding hebt op school, is issuu.com, dat werkt zo mooi met PDF.

  7. 1 Feitze:

    Helaas was het te ver weg van het wifi netwerk in dat lokaal.
    Ik gebruik ook eyeOS.info, die kan ook odt’s en odp’s openen, maar voor een odp is het meer een soort preview functie.
    Oja en op school hebben ze meestal wel Adobe reader.

  8. 1 Werner:

    Slimme marketing van Microsoft, om scholieren verslaafd te maken aan Windows door flinke kortingen te bieden. Het lijkt me dat je als schoolbestuur heel sterk in je schoenen zult moeten staan om er weerstand aan te kunnen bieden. Bestaat er eigenlijk al zo’n school in dit land?

  9. 1 Thierry:

    @ Vincent:

    De EEE-PC is als het goed is over een paar maanden in Nederland leverbaar 😉

  10. 1 Catharina:

    @Werner: ik weet er eentje: de Guus Kieft School in Amstelveen:

    https://kletskous.com/2007/12/17/kerstspecial-van-livre/

  11. 1 JoG:

    @Werner: Andere scholen zijn: de OBS Rosa Boekdrukker, een basisschool in Amsterdam West en het Barlaeus Gymnasium, ook in Amsterdam. En wellicht komen sommige deelnemers van CodeYard ook van ‘open scholen’…

    -> http://www.livre.nl/achtergronden/praktijk/amsterdamse-basisschool-vecht-licentiebeleid-microsoft-aan-22022008.html
    -> http://www.ososs.nl/node/65246
    -> http://www.barlaeus.nl/onderwijs/12juni.html
    -> http://www.codeyard.net/
    ->
    http://www.livre.nl/nieuws/onderwijs/capgemini-open-source-award-editie-2008-van-start-18012008.html
    -> http://www.livre.nl/achtergronden/onderwijs/codeyard-ingeluid-met-communitydag-en-eerste-jurybijeenkomst-09022007.html

  12. 1 Vincent:

    @JoG – dat valt volgens mij wel mee hoor. Ik heb zelf meegedaan aan CodeYard (en ga dat dit jaar weer doen), maar mijn school is zo gesloten als wat. Veel deelnemers vorig jaar kwamen ook van dezelfde school waar het gewoon als informatica-opdracht gebruikt was, terwijl die school zelf verder niet zo open was.
    Ook in de CodeYard IRC wordt veel geklaagd over de geslotenheid van scholen, dus ik gok dat het ook daar echt een uitzondering zou zijn 😉

  13. 1 Ruben:

    Leuk om dit blogje te lezen. Het geeft een prima visie op softwarevrijheid op scholen. En het geeft mij ook weer wat struktuur, inspiratie en aanknopingspunten bij het ontwikkelen van een visie op software vrijheid in instellingen voor verstandelijk beperkte mensen.
    Bedankt en ga zo door.

  14. RSS RSS feed voor reakties op dit bericht.

Plaats een reaktie

Reaktie

Jij

 


Lees meer:

«
»


© Kletskous
Creative Commons License
Op dit werk is een Creative Commons Licentie van toepassing.
(Op foto''s en andere non-tekstbestanden zit copyright van de respectievelijke eigenaars)